پست مدرنیسم در طراحی لباس
پست مدرنیسم در طراحی لباس و مُد، در طی چند دهه گذشته با طراحانی مانند Comme des Garçons، Alexander McQueen، Yohji Yamamoto، YSL و Vivienne Westwood که عناصر کلیدی آن را به نمایش گذاشته اند، توسعه یافته است.
فرامدرن گرایی یا پست مدرنیسم در فلسفه‌ی غربی، جنبشی بود که در انتهای قرن بیستم به وجود آمد. این جنبش را با مواردی مانند «ذهنیت گرایی» یا «نسبیت گرایی» بیشتر می شناسند. به معنای دیگر، ظن ِکلی به داشتن منطق، در این جنبش بسیار حائز اهمیت است.
در این مقاله چه میخوانید:
پست مدرنیسم در طراحی لباس چیست و چگونه به وجود آمد؟
پست مدرنیسم در طراحی لباس بین اشکال هنری تمایزی ایجاد نمی کند. قبلا، برخی اشکال در حوزه زیبایی شناختی هنری تحت عنوان «زنانه» یا «مردانه» شناخته می شدند. اما در پست مدرنیسم این دسته بندی ها کنار رفت. افراد ورای جنسیت و ویژگی هایی که با آنها دسته بندی می شدند، لباس می پوشیدند. یا لباسی را طراحی می کردند. زیرا در این جنبش، هیچ کتاب قانونی نیست که بخواهیم به آن رجوع کنیم. قوانینش را بخوانیم و طبق چارچوب ِآن پیش برویم. پست مدرنیسم در طراحی لباس – و سایر حوزه های هنری – قانونِ بی قانونی است. پس قرار نیست اشکال مختلف هنری، به مخاطب دیکته شود.
پست مدرنیسم، ارزش هایی که در فرهنگ سنتی جوامع، مهم و جدی گرفته می شوند را به چالش می کشد. از همان زمان که پست مدرنیسم به وجود ِآمد، چنین هدفی داشت. امروزه، زندگی افراد با آنچه که در پنجاه سال قبل یا صد سال قبل رواج داشت، از زمین تا آسمان فرق دارد. ارزش های سنتی به کنار رفته اند. در هر جامعه ای بر طبلِ یکسان سازی شرایط و قوانین بین زنان و مردان کوبیده می شود. این موضوع در لباس هایی که با الهام از این جنش طراحی می شوند، نیز تاثیر بسزایی گذاشته است.
پست مدرنیسم در طراحی لباس به این دلیل به وجود آمد تا واکنشی به دوره قبلیِ خود یعنی مدرنیسم داشته باشد. برای اینکه دقیق تر متوجه چگونگی به وجود آمدن این جنبش شوید، جملات ملکلم بارنارد (Malcolm Barnard) را بخوانید:
مدرنیته به یک شئ به چشم ِ«تولید» نگاه میکند. اما پست مدرنیسم آن را به چشم ِ«مصرف» نگاه می کند. این چه معنی می دهد؟ اینکه، کل اشکال هنر – من جمله حوزه‌ی طراحی لباس – در پست مدرنیسم فقط با هدف مصرف شدن ساخته و تولید می شوند. هدف اصلی این جنبش این است که برای جذب مخاطب بیشتر تلاش کند.
ویژگی ها و جزئیات لباسهای زنانه و مردانه در پست مدرنیسم
در طراحی لباس پست مدرنیسم، درست و غلط وجود ندارد. برای بسیاری – این ویژگی – باعث شکل گیری سردرگمی می شود. در این حالت بحران پست مدرن پدید آمد. زیرا مردم برای انتخاب لباس هایی که طبق این سبک دوخته و طراحی می شدند، سردرگم می شدند. به قدری تعداد گزینه های این سبک زیاد بود – و هست – که نمی توان برای آنها عددی تعیین کرد.
از سالهای پایانی قرن بیستم به بعد، تولید انبوه پوشاک به شکلی عجیب و بیش از حد، افزایش یافت. این جریان باعث پدید آمدن ِسبک پوششِ کنونی شد. وقتی تعداد و مدل لباس ها آنقدر زیاد است که ماهیت «انتخاب کردن» در این میان ناپدید می شود، پس طراحان به ترکیب و مونتاژ کردن روی آوردند تا لباس های جدید بسازند.
در میان این طراحی ها، ایده‌ی «سازگاری» یا adaptability به خوبی به چشم می خورد. همچنین مونتاژ و سرهم کردن برای به دست آوردن ِمحصولی جدید در دنیای مُد و طراحی لباس که به آن bricolage یا « بریکولاژ» می گویند و به این جنش مربوط است. بنابراین هدف بسیاری از طراحان برای طراحی لباس با الگو برداری از این جنبش، بازی کردن با ساختار های تثبیت شده است. در ادامه نگاهی به مهم ترین و تاثیر گذار ترین طراحان پست مدرن و تاثیر آنها بر طراحی لباس ها در جنبش پست مدرن، می اندازیم.
الکساندر مک کوئین (Alexander McQueen)
الکساندر مک کوئین طراح لباس خبره ای در زمینه‌ی پست مدرنیسم است. خلاقیت او در میان آثارش هویدا است. آنچه او به عنوان لباس به مخاطب ارائه می دهد، فرمی یک دست ندارد. او، پیچیدگی های مفهومی را در پیش چشم همگان آشکار می کند. چیدمان های پرفورمنس و آوانگارد لباس های او، بسیار مشهور هستند.
بنابراین شما به جای دیدن لباس، در تماشای یک اثر هنری هستید. محدودیتی فیزیکی در لباس هایی که او طراحی می کند معنی ندارند. بیشترین چیزی که در طراحی این لباس ها برای مک کوئین اهمیت دارد، نزدیکی به فرم ایده آل است. برای مک‌کوئین، مد، سیاست و احساسات به طور قطعی به هم مرتبط هستند.
کاری که این شخص انجام داد، ایجاد تغییرات در ابعاد وسیع در سبک پست مدرنیسم در حوزه طراحی لباس ها بود. مک کوئین مانند یک نقاش یا نویسنده جنبش رمانتیک، احساس گرایی را با زیبایی شناختی به هم وصل کرده است.
جان گالیانو (John Galliano)
او یکی از نام آشنا ترین طراحان جنبش پست مدرنیسم به شمار می آید. پس از سال 1984 گالیانو اقدام به تاسیس برند خود کرد. پس از آن با حمایت های مالی مواجه شد و توانست کالکشن های خیره کننده ای را اجرا کند. مجموعه طراحی های او، دراماتیک بودند و پیچیده. به تصویر کشیدن این پیچیدگی ها، هنر ِاو به حساب می آید.
مشخصه‌ی لباس هایی که در سبک پست مدرنیسم طراحی می شوند، چیست؟
بی قاعدگی – همانطور که اشاره شد – یکی از مهم ترین و اساسی ترین ویژگی ِطراحی لباس ها در جنبش پست مدرنیسم است. اغلب لباس های زنانه و مردانه در این سبک، ساختار همیشگی شان را ندارند. قرار نیست موها به شکل مرسوم آرایش شوند. آرایش ها چهره ای رئال و کاملا واقعی را برای شما تداعی کنند و به همین ترتیب لباس ها فرم از پیش تعیین شده ی خود را داشته باشند.
همانطور که ذکر شد، اکثر طراحان لباس به خاطر وجود تنوع ِزیاد در طراحی و تولید لباس ها، شکل های جدیدی را رقم زدند. زیرا لباس های همیشگی و تکراری، دیگر کسی را سر ذوق نمی آورد. به علاوه، طرح و نقش لباس ها هم از نظم همیشگی شان فاصله گرفتند. آنها می توانند در یک بی قانونی ِ بی انتها شناور باشند. بدرخشند و بدن کسانی که آن را می پوشند، به شکلی دیگر به نمایش بگذارند.
