چاپ باتیک چیست؟ ابزارها و روش انجام آن
ماهیت چاپ باتیک چیست؟ روش های رنگ کردن و دادن طرح و شکل ِخیال انگیز و یونیک به پارچه ها، از دیرباز تا امروز به روش های مختلف انجام می گرفته است. بسیاری از این روش های چاپ روی پارچه مانند چاپ باتیک، خروجی های مختلف داشته اند. برعکس امروز که می توانید بیش از صد لباس عیناً شبیه به هم با یک طرح ایجاد کنید. در گذشته یک لباس تنها با یک طرح تولید می شد و اگر تلاش می کردید تا عیناً همان خروجی را بدست آورید، صددرصد موفق نمی شدید.
با اینکه روش های چاپ و زیباتر کردن ظاهر پارچه ها و لباس ها به روز تر و مُدرن تر شده اند، اما هنوز هم هستند کسانی که به روش های سنتی مثل چاپ باتیک علاقه دارند. بازگشت به سنت ها، باعث ایجاد تفاوت ها و نقش های یونیک می شود.
پیشنهاد مطالعه: طراحی پارچه | گرایشها، بازار کار و هر چیزی که باید بدانید
چاپ باتیک چیست؟
چاپ باتیک، روشی برای ایجاد طرح روی پارچه است. برای این کار از موم رزیست استفاده می شود. برای رنگ کردن پیراهن ها در جاوه (در اندونزی)، از موم استفاده می شود. در این روش موم را روی بخش هایی از لباس قرار می دهند. سپس آن را آغشته به رنگ می کنند. بخش هایی که موم دارد، رنگ نمی شود. و در واقع موم، مانند یک مانع عمل می کند. چه چیزی چاپ باتیک را جذاب می کند؟
چاپ باتیک به این دلیل جذاب است که برخی بخش هایی از لباس که موم روی آنها قرار گرفته، ترک می گیرند. گویی پیراهن یا پارچه شکسته و ترک خورده است. این یک حالت یونیک روی پارچه ایجاد می کند. بسیاری از کسانی که در این زمینه تبحر دارند، با کمک رنگ های مختلف به صورت چند لایه و ترک های مربوط به موم یک بافت و ساختار جذاب روی پارچه پدید می آورند.
چاپ باتیک معمولا دارای رنگ های خاکی مانند سیاه، نیلی، قهوه ای سوخته و سوگان است. سوگان رنگ قهوه‌ای مایل به زرد از درخت Peltophorum pterocarpum (یک درخت زینتی) است. طرح هایی که روی لباس ها ایجاد می‌شود، غالبا روی پس زمینه ای سفید است. با نقش های نمادین که عمدتا عاری از تاثیر بیرونی می باشد. به این معنا که اکثر طرح ها، سنتی و بومی هستند.
چاپ باتیک به چه ابزاری نیاز دارد؟
چاپ باتیک، بهترین راه برای طراح دار کردن لباس هایی است که ساده اند و بی غل و غش. شما می توانید یک پیراهن تک رنگ را انتخاب کنید و با کمک این شیوه چاپ، آن را طرح دار کنید. البته توصیه می شود این چاپ را روی رنگ های روشن تجربه کنید. زیرا نتیجه ای که در نهایت به دست می آید بسیار جالب خواهد بود. انتخاب یک یا چند رنگ برای نقش دار کردن لباس در این روش، مجاز است.
هر چه تعداد رنگ های بیشتری را انتخاب کنید، نتیجه ای که در انتهای کار می گیرید، جذاب تر خواهد بود. اما به چه دلیل؟ به این خاطر که بعد از قرار دادن موم روی پارچه و رنگ آمیزی آن، در نهایت رنگی که به جای موم ها نمایش داده می شود، همین رنگ پایه خواهد بود.
برای اینکه چاپ باتیک را تجربه کنید به یک پیراهن سفید (یا سایر رنگ های روشن) نیاز دارید. سپس باید کمی آب، مواد شوینده، موم، رنگ، یک حلقه گلدوزی، یک تشت و ابزار tjanting نیاز خواهید داشت. این ابزار به طور خاص برای این نوع چاپ طراحی شده است. و وجود آن کاملا ضروری می باشد.
Tjanting ابزاری زیبا برای اجرای موم روی پارچه جهت چاپ باتیک است. دسته بلند و سَری گرد ِ برنجی یا مسی ِاین ابزار کمک می کند تا موم مذاب را داخل آن نگه دارید. کنترل موم و اجرای آن روی پارچه با کمک این ابزار بسیار آسان می شود. اما ابزار تخصصیِ این چاپ چیست؟ به طور کلی، انتخاب بهترین ابزار باتیک برای به دست آوردن یک محصول با کیفیت نهایی ضروری است.
- کانتینگ (یا tjantings)
- بلوک های چاپ چوبی
- تمبرهای مسی (tjaps)
- خودکار قیفی باتیک
- قلم مو
- قلم نویس مایع کمپر (Kemper)
- قلم کوچک
چاپ باتیک به چه شکلی انجام می شود؟
یک‌سری مراحل از پیش تعیین شده برای چاپ باتیک وجود دارد که شامل موارد زیر است.
شستشو و گرفتن ناخالصی
برای اینکه چاپ باتیک را انجام دهید اول باید پیراهن یا تیشرت یا پارچه مورد نظر را با آب و مواد شوینده بشویید. این کار باعث می شود آلودگی ها و ناخالصی های داخل لباس یا پارچه از بین بروند. با حذف این ناخالصی ها، کمک می کنید تا چاپ طرح دلخواه تان نتیجه‌ی بهتر و دقیق تری بگیرد. بعد از آن باید پارچه یا لباس مورد نظر را داخل رنگ های پایه بگذارید. اگر بخواهید نواحی‌ای که روی آنها برای چاپ باتیک موم می گذارید سفید باشد (یا به رنگ اصلی پارچه باشد) این مرحله را حذف کنید. یعنی لباس را داخل رنگ های پایه نگذارید.
آب کردن موم در چاپ باتیک
پس از آن باید موم را آب کنید. موم های چاپ باتیک قالبی هستند. معمولا آنها را داخل یک شیر جوش ذوب می کنند. شایان ذکر است که موم ها نباید بیشتر از 240 درجه داغ تر شوند. در غیر این صورت می سوزند و آتش می گیرند.
ایجاد طرح روی پارچه
سپس پارچه یا لباس را داخل یک حلقه گلدوزی بگذارید، تا بتواند راحت تر برای طراحی پیراهن / پارچه اقدام کنید. اینجا باید از ابزار tjanting استفاده کنید. با کمک این ابزار می توانید خطوط باریک یا ضخیم را روی بافت پارچه اعمال کنید. به عنوان مثال ابزار تک دهانه ای کمک می کند خط هایتان باریک شود. دو دهانه ای برای خط های موازی کاربرد دارد. برس ها هم برای پر کردن نواحی بزرگ استفاده می شوند. همچنین مُهر های مخصوص در این ابزار کمک می کنند یک الگو را روی بافت پارچه یا لباس اعمال کنید.
رنگ آمیزی و حذف موم
بعد از اتمام این مرحله در چاپ باتیک، می توانید رنگ آمیزی را آغاز کنید. ابتدا باید از رنگ های روشن شروع کنید. پس از آن می توانید به سراغ رنگ های تیره تر بروید. پس از آن می توانید از موم استفاده کنید تا طرح های بیشتری به پارچه یا لباس مورد نظر اضافه نمایید.
پس از اتمام رنگ آمیزی می توانید موم را بردارید. روش های برداشتن موم نیز مختلف است. یا می توانید آن را در یک ظرف با Synthrapol بجوشانید. یا اینکه روی آن اتو بکشید. یا اینکه پارچه را با Synthrapol داخل ماشین لباسشویی بیندازید.
